مقدمه

آتش‌بس میان گروه حماس و دولت اسرائیل که در اوایل اکتبر ۲۰۲۵ برقرار شد، بار دیگر با شکست مواجه گردید. این توافق که با حمایت و میانجی‌گری کشورهای مصر، قطر و ایالات متحده انجام شد، قرار بود به پایان ماه‌ها درگیری خونین در غزه منجر شود. اما در عمل، طی چند روز گذشته با نقض‌های مکرر از سوی هر دو طرف، بار دیگر شعله‌های درگیری زبانه کشید.


دلایل شکست آتش‌بس


۱. نقض تعهدات از سوی دو طرف


طبق گزارش خبرگزاری رویترز و گاردین، حماس و اسرائیل هر دو در اجرای شروط آتش‌بس کوتاهی کرده‌اند.


حماس متهم شده که برخی از گروگان‌ها را آزاد نکرده و تحویل اجساد را به تأخیر انداخته است.


در مقابل، اسرائیل نیز طبق گزارش‌ها، بیش از ۴۷ بار آتش‌بس را نقض کرده و موجب کشته شدن حداقل ۳۸ فلسطینی شده است.

این اتهامات متقابل باعث شد روند اعتماد میان دو طرف کاملاً فروبپاشد.


۲. بسته ماندن گذرگاه رفح


یکی از بندهای توافق، بازگشایی مرز رفح برای ورود کمک‌های انسان‌دوستانه بود. با این حال، اسرائیل به دلیل بازنگشتن اجساد برخی گروگان‌ها، گذرگاه را بسته نگه داشت. بسته ماندن این مسیر حیاتی، موجب تشدید بحران انسانی در غزه و افزایش نارضایتی مردم شد.


۳. ابهام در موضوع خلع سلاح حماس


یکی از محورهای کلیدی آتش‌بس، تعهد به کاهش توان نظامی حماس بود. اما این بند هیچ سازوکار اجرایی مشخصی نداشت. در نتیجه، اسرائیل مدعی است که حماس همچنان در حال بازسازی توان نظامی خود است. این مسئله یکی از عوامل اصلی فروپاشی آتش‌بس محسوب می‌شود.


۴. بحران انسانی در غزه


غزه در وضعیت بسیار بحرانی قرار دارد. بر اساس گزارش الجزیره، ذخایر غذا، دارو و سوخت در پایین‌ترین سطح خود طی سال‌های اخیر است. مردم امیدوار بودند با اجرای آتش‌بس، شرایط بهبود یابد، اما بسته ماندن مرزها و ادامه درگیری‌ها، ناامیدی گسترده‌ای ایجاد کرده است.


پیامدهای شکست آتش‌بس


بازگشت احتمال جنگ گسترده: شکست آتش‌بس می‌تواند زمینه‌ساز درگیری نظامی شدیدتری شود.


افزایش فشار انسانی: کودکان، سالمندان و بیماران بیشترین آسیب را از این وضعیت می‌بینند.


تضعیف روند میانجی‌گری: کشورهایی مانند مصر و قطر، اعتماد خود به هر دو طرف را از دست داده‌اند.


بی‌ثباتی منطقه‌ای: افزایش تنش میان اسرائیل و گروه‌های مقاومت می‌تواند کل خاورمیانه را تحت‌تأثیر قرار دهد.


چشم‌انداز آینده


برای بازگشت به صلح پایدار، چند گام کلیدی باید برداشته شود:


ایجاد سازوکار نظارتی بین‌المللی برای اجرای دقیق توافقات.


تضمین ورود کمک‌های انسان‌دوستانه بدون مانع سیاسی.


آزادی تمام گروگان‌ها و زندانیان طبق برنامه زمانی مشخص.


افزایش فشار بین‌المللی برای پایان محاصره غزه.


تا زمانی که این اقدامات عملی نشود، احتمال بازگشت درگیری در هر لحظه وجود دارد.


نتیجه‌گیری


شکست آتش‌بس حماس و اسرائیل نشان می‌دهد که بدون اعتماد متقابل، شفافیت در اجرا، و تضمین بین‌المللی قوی، هیچ توافقی در این بحران دوام نخواهد آورد. در حالی که مردم غزه بیشترین آسیب را از این وضعیت می‌بینند، جامعه جهانی باید برای جلوگیری از یک فاجعه انسانی دیگر وارد عمل شود.